Afvalbeheer uitbesteden blijkt beter voor economie en milieu (11/03/2020)

Brussel, 11 maart 2020 – Moeten steden en gemeenten de inzameling en verwerking van afval in eigen beheer uitvoeren? Of kunnen ze die investeringen beter overlaten aan de gespecialiseerde afvalbedrijven die op de markt aanwezig zijn? Volgens een recente Britse studie blijkt uitbesteding betere resultaten op te leveren, zowel voor de gemeente/stadskas als voor het milieu.

In Vlaanderen wordt zo’n 50% van het huishoudelijk afval ingezameld door private afvalbedrijven. Ook de verwerking van het huishoudelijk afval is voornamelijk in handen van private bedrijven: zo’n 63% van het huishoudelijk afval belandt in private verwerkingsinstallaties.

Volgens een recente Britse studie heeft de keuze voor de markt heel wat voordelen. Eunomia Research and Consulting Ltd analyseerde de situatie in 58 Britse steden en gemeenten en kwam tot de conclusie dat steden en gemeenten die hun afvalbeheer uitbesteden hogere recyclagepercentages (50%) halen, dan gemeenten die de afvalinzameling en -verwerking zelf voor hun rekening nemen (44%). En dat aan een 10% lagere kost.

Stany Vaes, Algemeen Directeur van sectorfederatie go4circle begrijpt de resultaten: “De private afvalmarkt is zeer concurrentieel en dat verzekert lokale besturen van scherpe marktprijzen.”

Tot dit inzicht was ook de Vlaamse overheid reeds gekomen. Zo kondigde Vlaams minister van Justitie en Handhaving, Omgeving, Energie en Toerisme, Zuhal Demir (N-VA), in haar Beleidsnota 2019-2024 Omgeving, reeds aan “de wenselijke rol van lokale overheden in afvalverwerkingsinstallaties te willen onderzoeken. Haar bezorgdheid is dat lokale besturen zich voldoende moeten kunnen focussen op preventie en beleid. Minister Demir stelt vast dat de huidige afvalintercommunales niet altijd een logisch geografisch geheel vormen, ten koste van efficiëntie en milieu-impact.” 

Zouden de betrokken beleidsmakers, en onder meer het Antwerpse bestuur, die zich dezer dagen buigen over de investering in een nieuwe afvalverwerkingsinstallatie dan ook niet beter de markt bevragen?

Het Vlaamse onderzoeksinstituut VITO lijkt dit alvast te bevestigen. Uit haar analyse van 18 december 2019 blijkt dat er op de private markt interessante pistes te bewandelen zijn die de belastingbetalers een mooie kostenbesparing kunnen opleveren, maar ook de energieproductie uit het restafval en de logistiek optimaliseren.

VITO stelt dat er alternatieven zijn voor zowel de verbrandingsoven in Wilrijk, als voor het voeden van de warmtenetten op Terbekehof en BlueGate-Nieuw Zuid. “Bij de verbranding van afval komt heel wat warmte vrij. Die warmte wordt omgezet in stoom, die bijvoorbeeld bedrijven kunnen inzetten in hun productieproces. En zo zijn er in de Antwerpse haven heel wat bedrijven te vinden. Als die stoom verkocht kan worden, dan wordt het financiële plaatje van zo’n installatie plots een pak aantrekkelijker”, aldus Stany Vaes. 

Door het hogere energierendement van de stoomlevering in de haven, kunnen ook daar fossiel gestookte stoomcentrales worden gesloten en wordt veel meer CO2-uitstoot vermeden. Het warmtenet Ecluse is daar een geslaagd voorbeeld van. Het sluist van de waste-to-energyplant van Indaver en SLECO naar de bedrijven in de haven. Dit ambitieuze, superstrategische project verduurzaamt de energievoorziening in de Waaslandhaven. 

Bovendien zou dit de industrie in deze regio verder verankeren en de reeds in de Antwerpse Haven aanwezige afval- en recyclagebedrijven verder aanvullen. De Antwerpse haven speelt met haar strategische ligging een cruciale rol in de door minister Demir geuite ambitie om Vlaanderen uit te bouwen tot een toonaangevende recyclagehub in Europa. Ze wenst door investeringen in de nodige sorteer- en recyclagecapaciteit ook afvalstromen uit omliggende regio’s te kunnen aantrekken.

Minstens 3 marktpartijen betonen interesse om in dergelijk project te investeren.