Afvalproducenten en inzamelaars werken samen aan het sluiten van kringlopen

Doorheen de jaren zijn we in Vlaanderen steeds meer afval gaan sorteren. Waarom? Omdat sorteren de eerste stap is om materialen te kunnen recupereren en recycleren, om ze vervolgens te hergebruiken in nieuwe producten. Zo vermijden we dat er steeds opnieuw grondstoffen moeten worden opgegraven en ingevoerd. En dat heeft niet alleen ecologische, maar ook economische voordelen.

Om die voordelen te benutten, verplicht de Vlaamse overheid bedrijven om minstens 22 soorten afval apart in te zamelen. Deze verplichtingen staan neergeschreven in Vlaamse regelgeving, met name het Materialendecreet en het VLAREMA.

Deze sorteerverplichting is niet nieuw. Inzamelaars helpen reeds jaren de afvalproducenten met raad en daad. Zo komen ze samen tot de meest optimale inzameling (ophaalfrequentie, inzameling nieuwe afvalstroom, plaatsing recipiënten, afvaleilanden, het inzamelen van meerdere niet-gevaarlijke droge afvalstromen in één container, …). Willen we de Vlaamse economie meer circulair maken, moeten we ambitieuzer zijn en nog meer recycleerbare materialen uit het restafval redden. 

Hiervoor heeft de Vlaamse overheid een nieuwe taak toevertrouwd aan de afvalstoffeninzamelaar. De Vlaamse overheid verplicht alle inzamelaars van bedrijfsafval om toe te zien op de correcte naleving van de sorteerverplichting. Deze nieuwe verplichting zit vervat in afdeling 5.5 van het VLAREMA die op 1 september 2021 in werking treedt. 

Concreet betekent dit dat de afvalinzamelaar de taak heeft om de afvalstoffenproducent nauwkeurig te informeren over de sorteerverplichtingen, en om de nodige zakken en containers te voorzien zodat hij zijn afval selectief kan aanbieden. Bovendien zal de inzamelaar voortaan het aangeboden restafval controleren om zeker te zijn dat de sorteerregels correct zijn toegepast. Met andere woorden: dat er geen gevaarlijk afval of afval dat onder de sorteerverplichting valt meer tussen het restafval zit.

Telkens de afvalinzamelaar nog gevaarlijk afval of afval dat onder de sorteerplicht valt in het bedrijfsrestafval aantreft, dan verplicht de Vlaamse regelgeving hem om één van volgende acties te ondernemen:

• Het afval weigeren. Dit zal sowieso gebeuren als er gevaarlijk afval tussen het restafval zit. Dit geeft de afvalproducent de mogelijkheid om de selectief aan te bieden afvalstoffen uit het restafval te halen en het overige restafval te laten ophalen door zijn inzamelaar. 
• Het afval meenemen en uitsorteren, wat extra kosten met zich meebrengt. De inzamelaar dient dit ook te registeren in zijn eigen non-conformiteitenregister of dit van de OVAM.
• Het afval meenemen voor verbranding en dit registreren in het non-conformiteitenregister van de OVAM. De Vlaamse overheid consulteert dit register om bedrijven aan te spreken op hun sorteergedrag.

De afvalinzamelaar moet sowieso alle feedback die hij aan zijn klanten geeft, registreren. De OVAM kan ook dit interne register van de afvalinzamelaar opvragen om bedrijven aan te spreken op hun sorteergedrag.

Het geheel van non-conformiteiten dient enkel voor de overheid om zich een goed beeld te kunnen vormen. Ze gelden dus in geen enkel geval als direct of indirect bewijs van een overtreding van de regelgeving. Enkel de milieu-inspectie kan een overtreding vaststellen op basis van een eigen controle op het bedrijventerrein.

Als een afvalproducent niet sorteert, is hij in principe in overtreding met de milieuregelgeving. Bij een inspectie door de Afdeling Handhaving kan het bedrijf dus een aanmaning of een proces-verbaal krijgen, en daar kunnen boetes uit volgen.