Audits van Agentschap Net Brussel

Brussel, 23 juni 2020 - Brussels minister van Leefmilieu, Alain Maron, zal deze dinsdagnamiddag de audits van het beheer van Agentschap Net Brussel (ANB) presenteren. Na het vonnis in 2018 voor illegale staatssteun en de daaruit volgende theoretische daling van de dotatie van ANB van 20%, hoopt de Belgische afval- en recyclagesector nu op echte veranderingen in de praktijk.

Het Agentschap Net Brussel (ANB) verzamelt elk jaar bijna 330.000 ton afval via de ophaling en verwerking van huishoudelijk afval en de straatreiniging. Daarnaast haalt ANB ook nog eens zo’n 130.000 ton bedrijfsafval op. Al is het kostenplaatje van dat laatste al meer dan dertig jaar “niet objectief en betrouwbaar vast te stellen”¹. ANB-directeur Vincent Jumeau bevestigde in de pers  enkele jaren geleden dat “als de prijzen van het decreet niet werden toegepast, we blindelings werkten. Het is ongemakkelijk, maar het is nu al 25 jaar zo. De prijzen in het decreet zijn vastgelegd zonder kennis van onze werkingskosten.”²

Go4circle, vertegenwoordiger van de afval- en recyclagebedrijven die actief zijn op de bedrijfsafvalmarkt, legt via haar algemeen directeur uit dat “als bedrijven niet de reële kosten voor het beheer van hun afval betalen – daar zijn we van overtuigd aangezien de prijzen van het ANB een derde lager liggen dan wat gangbaar is op de markt – dan dekt de jaarlijkse dotatie van het ANB een deel van de kosten voor bedrijfsafval. Met andere woorden: de Brusselaar betaalt mee voor het afvalbeheer van de bedrijven in onze hoofdstad,” legt Stany Vaes uit.  

Op 4 mei 2018 heeft de Brusselse Rechtbank van Eerste Aanleg, na een klacht van de private afval- en recyclagesector, het ANB veroordeeld wegens onrechtmatige staatssteun. De dotatie, die dus ook de kosten voor haar commerciële activiteiten dekt, was niet aan de Europese Commissie voorgelegd en was dus niet door haar goedgekeurd. Het vonnis bepaalde dat ANB 20% van haar dotatie zou verliezen, wat neerkomt op zo’n 34 miljoen euro per jaar sinds juli 2018. De rechter wilde deze kruissubsidie meteen stopzetten, in afwachting van het onderzoek door de Europese Commissie.

Hoe het ANB erin geslaagd is om twee jaar lang te overleven zonder zich sneller te moeten verantwoorden voor Europa blijft een mysterie. Stany Vaes: “Ondanks de belofte om snel duidelijkheid te scheppen over de boekhouding, heeft ANB tot op heden nog geen actie ondernomen. Als gevolg daarvan heeft onze sector in mei 2019 opnieuw een klacht ingediend bij de Europese Commissie.”

Een jaar geleden stond in de beleidsverklaring van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te lezen dat er meer duidelijkheid moest komen over bepaalde structuren van het ANB: “Er moeten structurele hervormingen komen die de openbare dienstverlening en de commerciële activiteiten opsplitsen (afzonderlijke juridische entiteiten, spin-off of andere), om tegemoet te komen aan de conclusies van het desbetreffende vonnis, zo nodig door middel van een gedifferentieerd beheer van de stromen.”³ Vraag is nu of Brussels minister van Milieu Alain Maron deze namiddag eindelijk duidelijkheid zal verschaffen over de commerciële activiteiten van de openbare dienst.

“We hebben misschien wel de beste boekhouders ter wereld, maar als we geen controle hebben over de commerciële diensten en dus het ingezamelde bedrijfsafval niet wegen, dan is het allemaal een maat voor niets. Dan geraakt het bedrijfsafval vermengd met het ingezamelde huishoudelijk afval,” aldus Stany Vaes. “Het agentschap heeft ongeveer 11.000 contracten voor fuchsia zakken en 7.000 containers, en momenteel is er geen controle op wat er wordt opgehaald en of dit overeenkomt met wat de klanten in hun contract hebben ondertekend.” 

De sector juicht deze audits toe, maar blijft sceptisch na de jarenlange gebroken beloften. De bal ligt nu in het kamp van de Europese Commissie om na te gaan of het ANB al dan niet een echt analytisch boekhoudsysteem bijhoudt.

1. Uitspraak van het Rekenhof van 27 juni 1996
2. Vertaling van een quote uit een artikel in Le Vif van 10 maart 2017
3. Beleidsverklaring van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van 18 juli 2019 (p. 102)