Hebben schrootverwerkers nog een toekomst in Wallonië?

In Wallonië zijn zeven shredders actief, bedrijven die metalen recupereren uit afgedankte voertuigen, elektr(on)ische apparaten, enzovoort. Maar de nieuwe normen in hun uitbatingsvergunning  zouden hun toekomst wel eens in het gedrang kunnen brengen.

In juni 2017 heeft toenmalig Waals minister van Leefmilieu Carlo Di Antonio zijn administratie opgedragen om uniforme emissienormen uit te werken voor alle schrootverwerkers. Deze normen zijn niet als sectornorm opgelegd, maar wel in elke individuele uitbatingsvergunning. Met andere woorden: als de shredders niet aan de normen voldoen, dreigen ze de deuren te moeten sluiten.

De schrootsector levert een belangrijke dienst aan de maatschappij door ons afval te recycleren. En die dienst wil de sector met zo weinig mogelijk milieu-impact vervullen. Daarvoor zetten ze de best beschikbare technieken (BBT) in die  door de Europese Commissie worden opgelegd. 

Om beter te doen dan die Europese doelstellingen is het noodzakelijk om:

• technieken te hebben die toelaten om de strengere Waalse normen te behalen, met garantie op resultaat van de leveranciers.
• om een economisch evenwicht te hebben, in de wetenschap dat de gerecupereerde metalen circuleren op een internationale markt en eenvoudig voorbij onze grenzen te importeren en te exporteren zijn.
• om zuiveringstechnieken te hebben die geen "pervers effect" creëren en zelf aanleiding geven tot een andere vorm van vervuiling (bijvoorbeeld: een thermische oxidator vernietigt de resterende organische verbindingen in de rookgassen maar verbruikt ook nobele brandstoffen die op hun beurt rookgassen produceren en meer CO₂ de lucht inpompen).

Vandaag garandeert geen enkele leverancier dat hun installaties in staat zijn om alle emissiegrenswaarden voor alle verontreinigende stoffen in de nieuwe Waalse normen te behalen. 

De nieuwe normen stellen de schrootverwerkers voor aanzienlijke investeringen en bijkomende exploitatiekosten voor de behandeling van de gekanaliseerde luchtemissies. Daarom hebben de shredders, via hun federatie Denuo, externe experts ingeschakeld om de milieu- en gezondheidsvoordelen van de zeer lage emissiegrenswaarden te beoordelen.

Na raadpleging van verschillende experts werd de opdracht toevertrouwd aan VITO. De studie begon in mei 2019 en werd afgesloten met een eindrapport in juni 2020. Dit rapport zal binnenkort aan het Waalse Gewest worden voorgelegd.

De sector is alvast tevreden over de open dialoog met huidig Waals Minister van Leefmilieu Céline Tellier. In tegenstelling tot haar voorganger gaat ze in dialoog met de verschillende betrokken administraties en de schrootverwerkers om leefmilieu, volksgezondheid en economische activiteit met elkaar te laten rijmen. Bovendien heeft ze één duidelijk aanspreekpunt aangesteld in plaats van de vele overheidsinstanties die vroeger bij het dossier betrokken waren (AWAC, ISSEP, DG ARNE, dialoog met het FAVV). 

Minister Tellier heeft ook een onderzoek ingesteld naar de juiste bron en historiek van de PCB-emissies. De schrootverwerkers produceren deze substanties immers niet zelf. Ze bevinden zich in oude transformatoren en condensatoren (het gebruik van PCB is sinds 1985 verboden), maar ook in verf en inkt. PCB’s duiken dus bij de shredders op als onderdeel van wat ze binnenkrijgen.

Op dit moment verwerken de zeven shredderbedrijven samen bijna 1 miljoen ton schroot, en daarvan kunnen ze steeds meer recycleren, tot bijna 90% vandaag de dag. Maar er zijn in Europa nog 250 andere shredders die maar wat graag de Waalse volumes overnemen. En staal is een materiaal dat zich nu eenmaal gemakkelijk laat transporteren.