EU zet volgende stap in strijd tegen afval

De Europese instellingen hebben begin 2025 formeel een akkoord bereikt over de herziening van de Kaderrichtlijn Afval (KRA). Daarmee komen er voor het eerst EU-doelstellingen voor voedselafval én een uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV) voor textiel. Een belangrijke stap richting circulaire ketens, maar de praktische uitwerking zal bepalend zijn voor het succes. Wat verandert er concreet voor de sector?

Het akkoord legt voor het eerst EU-brede reductiedoelstellingen vast voor voedselafval: een vermindering van 10% voor verwerkings- en productieafval, en een daling met 30% per hoofd van de bevolking in detailhandel, horeca, voedseldiensten en huishoudens. Hiermee zet Europa een duidelijk signaal richting voedselverliespreventie over de hele keten.

Daarnaast komt er een UPV-regeling voor textiel, waarbij producenten financieel moeten bijdragen aan de inzameling, verwerking en recyclage van afgedankte textielproducten. De hoogte van die bijdrage wordt afgestemd op de duurzaamheid en circulariteit van de producten.

Binnen 30 maanden na de inwerkingtreding van de richtlijn moeten de lidstaten UPV-regelingen voor textiel invoeren. De verplichting geldt voor alle producenten die textiel op de Europese markt brengen – ook via e-commerce – ongeacht hun vestigingsplaats. Micro-ondernemingen krijgen 12 maanden extra tijd.

De UPV-regeling geldt voor een brede waaier aan producten: kleding en accessoires, schoeisel, dekens, bed- en keukenlinnen, gordijnen en hoeden. Lidstaten kunnen ervoor kiezen ook matrassen onder de regeling te brengen.

Lidstaten mogen de UPV-bijdragen afstemmen op de levensduur en duurzaamheid van de producten – een duidelijke zet tegen fast fashion. Entiteiten uit de sociale economie kunnen worden vrijgesteld van rapportageverplichtingen als die een onevenredige administratieve last zouden vormen.

De Europese Commissie zal tegen 31 december 2029 een evaluatie uitvoeren van de richtlijn, met aandacht voor:

• De financiering van de UPV-systemen en mogelijke streefcijfers voor textielafval.
• De mogelijkheid tot een financiële bijdrage van commerciële hergebruikexploitanten, met focus op grotere spelers.
• De invoering van verplichte voorafgaande sortering van gemengd stedelijk afval om waardevolle materialen te recupereren.
   

Voor Denuo is dit akkoord een belangrijke stap richting een circulaire textielketen in Europa. We steunen het principe dat de vervuiler betaalt en dat producenten een grotere rol krijgen in de afvalfase van hun producten. Tegelijk pleiten we voor werkbare UPV-systemen die bestaande hergebruiksinitiatieven – zowel sociaal als commercieel – versterken in plaats van onder druk te zetten. Een doordacht financieringsmodel, duidelijke rollen en eerlijke concurrentie zijn daarbij essentieel. Onze visie op het UPV-model voor textiel hebben we gebundeld in onze standpuntnota UPV Textiel. 

Met dit formele akkoord zet Europa een stap in de goede richting, maar het blijft opletten voor praktische obstakels. Denuo volgt de nationale implementatie van deze richtlijn nauwgezet op en blijft samenwerken met leden, beleidsmakers en Europese koepelfederaties om tot een effectief en evenwichtig UPV-systeem te komen in België.