Veelgestelde vragen over PFAS
- Wat zijn PFAS?
- Hoe wordt PFAS in het milieu verspreid?
- Produceren onze leden PFAS?
- Wat doet Denuo als federatie om de impact op de sector, het leefmilieu en de gezondheid te beperken?
- Hoe komen PFAS terecht in afvalstromen?
- Wat doen afval- en recyclagebedrijven om PFAS-vervuiling te meten?
- Welke maatregelen nemen onze leden afvalverwerkers en recycleurs om de veiligheid van mens en milieu te waarborgen?
- Hoe worden PFAS-emissies van afval- en recyclagebedrijven naar het milieu opgevolgd, en door wie?
- Pleit Denuo voor duidelijke normen voor PFAS-emissies voor afval- en recyclagebedrijven?
PFAS is de verzamelnaam voor meer dan 6000 chemische stoffen waarin onder andere een combinatie van fluorverbindingen en alkylgroepen voorkomt. Ze komen niet van nature voor in het milieu. Sommige van deze stoffen, zoals PFOA, PFOS en HFPO-DA, zijn al vrij bekend.
PFAS worden sinds 1940 geproduceerd door de mens. Deze synthetische chemische stoffen zijn niet of nauwelijks natuurlijk afbreekbaar. PFAS zijn bestand tegen hoge temperaturen en zijn water-, vuil-, en vetafstotend. Daarom worden ze veel gebruikt in industriële toepassingen en consumentenproducten. Denk aan de antiaanbaklaag in pannen, cosmetica, textiel, brandblusschuim, schoonmaakmiddelen of smeermiddelen.
Het gebruik van enkele van deze stoffen is sinds 2006 al aan banden gelegd door de EU. Echter heel wat PFAS-moleculen worden vandaag nog steeds geproduceerd en gebruikt in allerhande producten.
2. Hoe wordt PFAS in het milieu verspreid?
De verspreiding van PFAS naar het milieu verloopt vooral door:
- Productie van PFAS in industriële installaties
- Gebruik van PFAS om materialen vet- en waterafstotend te maken, bijvoorbeeld in galvaniseerbedrijven, papierverwerking en textielveredeling.
- Brandblusschuim: PFOS en PFOA en later ook andere PFAS werden in blusschuim gebruikt voor het blussen van vooral chemische en oliebranden. Op oefenterreinen van de brandweer en sites waar een grote brand werd geblust met dergelijk blusschuim is er een groter risico op verontreiniging van bodem en grondwater.
- Verwerking van PFAS houdend afval: stortplaatsen, waterzuiverings- en afvalverbrandingsinstallaties kunnen PFAS-houdende materialen verwerken. Het risico op verspreiding van PFAS wordt beperkt door de emissiebeperkende maatregelen (inkapseling, filtratie, rookgasreiniging).
Wanneer deze PFAS vrijkomen, kunnen ze in de grond, de lucht, het water, en in organismen in dieren en planten vastgesteld worden. Onderzoekers hebben over de hele wereld meetbare concentraties aan PFAS gevonden, zelfs op plekken waar ze niet (bewust) gebruikt werden.
3. Produceren onze leden PFAS?
Onze sector is geen producent, noch gebruiker van PFAS
Net zoals andere sectoren hebben onze leden blusschuimen in hun installaties om branden te voorkomen en te beheersen.
Ook kunnen afvalstromen PFAS bevatten waardoor er PFAS aanwezig is in het bedrijfsafvalwater van die installaties. De aanwezigheid van PFAS in afvalstromen wordt op verschillende beleidsniveaus onderzocht.
Sinds de herfst van 2021 brengt Denuo zijn leden samen in een specifieke taskforce om de omvang en de ernst van de PFAS-uitdaging uit te leggen en om oplossingen voor de sector te vinden. Daar wordt tot op heden voornamelijk verder gebouwd op het vele werk dat al is verzet in Vlaanderen om duidelijkheid te scheppen rond de omvang van en de oplossingen voor deze problematiek.
Sinds 2022 maken wij als federatie samen met enkele leden deel uit van een TETRA-project met als doelstelling om technologische oplossingen voor de verwijdering van PFAS uit industrieel afvalwater naar de praktijk vertalen.
In 2022 heeft Denuo de PFAS-problematiek op de agenda geplaatst bij de UWE (Union Wallonne des Entreprises).
Sinds 2023 bespreken we deze problematiek in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest via een overleg met het betrokken kabinet en Leefmilieu Brussel.
In alle gewesten pleit Denuo voor geharmoniseerde en progressieve regelgeving die rekening houdt met de beste beschikbare technieken (BBT). Zo bewaken we ook het gelijk speelveld binnen en buiten de sector.
Op Europees niveau pleiten we met onze Europese federaties voor een snelle, grondige en strenge PFAS-restrictie in het kader van de REACH-regelgeving. Daarnaast pleiten we ook in productspecifieke regelgeving voor een versnelde uitfasering van intentioneel toegevoegde PFAS zodat we ook in de afvalfase zo snel mogelijk minder PFAS vaststellen.
5. Hoe komen PFAS terecht in afvalstromen?
PFAS zit wijverspreid in onze samenleving en kent ontelbare toepassingen. Op een bepaald ogenblik komen al deze producten in de afvalfase terecht, samen met de PFAS die ze bevatten. Denuo en onze leden onderzoeken wat de voornaamste afvalstromen zijn die PFAS bevatten. Daarnaast kwam PFAS ook terecht in afvalwater en de bodem door het gebruik van blusschuim (zie hoger).
Veel producten waaraan PFAS al dan niet intentioneel zijn toegevoegd hebben een lange levensduur en komen pas na enkele jaren/decennia bij de afvalbeheerder terecht. Het gevolg is dat deze moleculen, mede door hun persistent karakter, nog decennia in ons afval aanwezig zullen blijven, ook als de goed te keuren Europese PFAS REACH-restrictie op zeer strenge wijze zou worden doorgevoerd.
6. Wat doen afval- en recyclagebedrijven om PFAS-vervuiling te meten?
Als sector nemen we onze maatscappelijke rol op om de PFAS-vervuiling aan te pakken. Een eerste stap hierin zijn de meetcampagnes naar de aanwezigheid van PFAS in verschillende afvalstromen. Daarnaast zorgen we ervoor dat we voldoen aan alle verplichte staalnames op de verschillende milieucompartimenten. Aanvullend voeren verschillende bedrijven ook interne analyses uit om de aanwezigheid van PFAS in kaart te brengen.
Onze ledenbedrijven kunnen op verschillende manieren de aanwezigheid van PFAS in afvalstromen aanpakken:
- acceptatiecriteria voor inkomende afvalstromen
- analyses op inkomende afvalstromen
- scheiden van risicovolle stromen
- afvoeren naar eindverwerking van afvalstromen met verhoogde PFAS-concentraties
- toepassing van de best beschikbare technieken om de concentratie van verschillende PFAS-moleculen in te lozen afvalwaters te beperken
- analyses op de uitgaande stromen na recyclage
- investeringen in onderzoek en ontwikkeling voor nieuwe technieken om PFAS te verwijderen uit afvalstromen
8. Hoe worden PFAS-emissies van afval- en recyclagebedrijven naar het milieu opgevolgd, en door wie?
Alle leden van Denuo beschikken over milieu- of omgevingsvergunningen die bepalen aan welke normen moet voldaan worden. De gewestelijke administraties zien toe op de naleving van deze normen.
9. Pleit Denuo voor duidelijke normen voor PFAS-emissies voor afval- en recyclagebedrijven?
Ja, een duidelijk wettelijk kader voor PFAS dat specifiek is afgestemd op de afvalbeheersector is noodzakelijk om toe te laten dat wij onze maatschappelijke rol kunnen spelen als verwerkers van afgedankte materialen en producten.
We vragen daarom in de eerste plaats dat de bevoegde administraties met ons in overleg treden om samen te zoeken naar een moderne, verantwoorde en werkbare oplossing.
Een eerste concrete oplossing is het uitwerken van een PFAS-totaalnorm voor bedrijfsafvalwater voor alle bedrijven actief in afvalbeheer. De aanwezigheid van PFAS is divers en heterogeen en vandaag nog onvoldoende gekend. Denuo-leden zijn verplicht bij iedere detectie van een nieuwe PFAS-molecule een bijstelling van hun vergunning aan te vragen. Hieraan gekoppeld zien we steeds lagere detectielimieten waaraan vervolgens ook steeds strengere normen worden gekoppeld, zonder aandacht voor het gelijk speelveld binnen en buiten de sector.
Onze sector heeft in tegenstelling tot PFAS-producenten of gebruikers veel minder controle over de PFAS-moleculen die al dan niet binnenkomen. Bijgevolg is de maximale verwijdering van alle aanwezige PFAS-moleculen uit het afvalwater extra complex. We stellen daarom voor om te werken met een PFAS-totaalnorm voor alle PFAS-moleculen die niet onder de POPs-verordening vallen.
In de verschillende analyses waarover Denuo beschikt valt op dat voornamelijk de korte keten PFAS-moleculen vastgesteld worden. Denuo stelt daarom tijdelijke sectorale PFAS-totaalnormen voor voor deze korte keten PFAS-moleculen. Het gebruik van somparameters hoeft de totale PFAS-emissies niet te verhogen, maar maakt het zuiveren van het afvalwater en ook de monitoring hiervan meer werkbaar, zowel technologisch als financieel.
Enerzijds moeten deze tijdelijke totaalnormen op regelmatige basis tegen het licht gehouden worden in functie van de haalbaarheid (bijvoorbeeld inzake het onderscheid korte en lange keten PFAS). Anderzijds zal het aantal meetbare PFAS-moleculen blijven toenemen wat ook een impact zal hebben op de totale gemeten hoeveelheid PFAS.
Het door ons voorgestelde tijdelijke kader laat toe om op korte termijn te verzekeren dat afval van huishoudens en bedrijven kan verwerkt worden en houdt tegelijkertijd rekening met de snel toenemende kennis over en oplossingen voor de aanwezigheid van PFAS in afval.
Reactie toevoegen