Wat is de jobimpact van de circulaire economie?

De circulaire economie is in volle opmars. Dat blijkt onder meer uit de vele mooie projecten die her en der opduiken. En nadat 100 Vlaamse partners op maandag 25 april 2022 tijdens de Circular State of the Union een engagementsverklaring ondertekenden waarbij eenieder per domein zich officieel engageert om de circulaire transitie van de Vlaamse economie waar te maken, weten we dat dit alleen nog maar zal toenemen. Vraag is nu welke impact dit zal hebben op de tewerkstelling. Zal de circulaire economie effectief een groeimotor zijn voor lokale jobs? 

Uit onderzoek van KULeuven Research Manager Kris Bachus blijkt alvast van wel. Zo is de werkgelegenheid in circulaire sectoren in Vlaanderen met 16% gestegen tussen 2008 en 2020. Daarmee is de circulaire werkgelegenheid maar liefst drie keer sneller gegroeid dan het gemiddelde voor de Vlaamse economie (5,8%). 

De afval- en recyclagesector kan dezelfde groeicijfers voorleggen op vlak van werkgelegenheid, waarmee het haar status als circulaire speerpuntsector bevestigt.

Ook de toekomst ziet er rooskleurig uit. Op basis van verschillende studies zou de transitie naar een circulaire economie de werkgelegenheid in Vlaanderen tussen 2016 en 2030 met 1% laten toenemen. Dat lijkt misschien weinig, maar uitgedrukt in cijfers betekent dit dat er maar liefst 30.000 extra jobs zouden bijkomen. Voor bedrijven die actief zijn in de terugwinning van afval zou het aantal jobs met maar liefst 21% toenemen in diezelfde periode.

Wat weten we nu over die circulaire jobs? Uit de huidige cijfers blijkt dat deze jobs vooral door mannen worden ingenomen (85%). Bovendien wordt in vergelijking met het Vlaamse gemiddelde een groter aandeel ingenomen door mensen met een beperkte opleiding. 

Maar net als in andere sectoren vist ook de circulaire economie in de poel van mensen met een gemiddelde opleiding. Het gaat hierbij veelal om technische profielen, de zogeheten knelpuntvacatures.

De komende jaren zal de zoektocht naar technische profielen alleen maar toenemen. Want naast de opkomst van de circulaire economie zijn er nog andere trends met een grotere impact op de arbeidsmarkt. Denk maar aan de vergrijzing, de digitalisering en de klimaattransitie. En dus blijven acties om jongeren te overtuigen om voor een technische STEM-richting te kiezen van essentieel belang om de aanstroom van technische profielen aan te wakkeren.

Daarnaast kunnen de bedrijven in circulaire sectoren verschillende initiatieven nemen om de broodnodige technische profielen te werven:

• Bedrijven kunnen op hun manier de technische onderwijsrichtingen promoten. Bijvoorbeeld  door hun medewerkers de kans te geven om hun kennis en ervaring te delen in het onderwijs. Of vice versa, door mensen uit het onderwijs te laten proeven van het bedrijfsleven en zo meer voeling te geven met de economische realiteit.
• Inzetten op 'reskilling', het herscholen van werknemers uit andere sectoren, en levenslang leren.
• De aanwervingsvereisten versoepelen, zodat meer mensen in aanmerking komen. Door in te zetten op on-the-job training en door opleidingen een structurele plaats te geven in de werkschema's kunnen bedrijven hun medewerkers naar het gewenste competentieniveau loodsen.  

Kortom, de circulaire economie is een echte groeimotor voor lokale werkgelegenheid, maar de bedrijven in die circulaire sectoren staan voor heel wat uitdagingen om de nodige profielen te vinden om die extra jobs ingevuld te krijgen. Het is aan de ondernemers en bedrijfsleiders om te innoveren en in te zetten op hun HR-beleid. Ze kunnen in ieder geval niet aan de zijlijn blijven staan, want ook al is er nog geen algemeen dwingend beleid, de circulaire beleidsdoelstellingen zullen de komende jaren alleen maar toenemen. Dus ook de vraag naar technische profielen.