Net gelanceerd: call voor circulaire bouweconomie

Vlaanderen Circulair en de OVAM lanceren een projectoproep om innovatieve projecten in circulair bouwen te ondersteunen. Minister van Omgeving Zuhal Demir maakt hiervoor 2,2 miljoen euro vrij. De call loopt tot 23 september 2020.

Vlaanderen beschikt amper over eigen grondstoffen en is hierdoor sterk afhankelijk van de invoer van grondstoffen. We zien vandaag al dat die invoer onzeker is. In de toekomst wordt dat wellicht nog meer het geval. Daarom moeten we beter gebruik maken van de grondstoffen die we hier hebben. De transitie naar een circulaire economie doorzetten, is belangrijk voor het milieu, voor onze aarde, maar zal ook het verschil maken op onze handelsbalans.

Andere keuzes in nieuwbouw en renovatie kunnen maar liefst de helft van het grondstofverbruik (inclusief import) en het bouw- en sloopafval beïnvloeden. Dat sloopafval is nu goed voor een derde van de jaarlijkse Vlaamse afvalproductie. De ontginning van grondstoffen, de productie van bouwcomponenten, bouw- en renovatie-activiteiten, vertegenwoordigen nu samen zowat 5 à 12% van de totale nationale broeikasgasemissies. Volgens de Verenigde Naties en de Europese Commissie zou een grotere materiaalefficiëntie tegen 2050 kunnen leiden tot een besparing van 80% van materiaal-gerelateerde broeikasgasemissies in residentiële gebouwen.

In de circulaire bouweconomie gaan we efficiënter om met grondstoffen, materialen, energie, water en ruimte door kringlopen slim te sluiten. 'Circulair bouwen' is een koepelterm die meerdere strategieën omvat, zoals bijvoorbeeld:

• Urban mining en selectieve sloop: materialen en bouwproducten terugwinnen uit huidige bouwwerken.
• Veranderingsgericht (ver)bouwen: met deze ontwerp- en bouwstrategie kunnen we gebouwen en infrastructuur creëren die zich aanpassen aan toekomstige noden van gebruikers en tegelijkertijd materiaalkringlopen sluiten.
• Nieuwe businessmodellen: bouwproducenten en leveranciers testen nieuwe modellen, waarbij waardebehoud van bouwproducten centraal staat. Voorbeelden hiervan zijn ‘product-as-a-service’ en ‘take-back-formules’ waarbij respectievelijk diensten (zoals lichtsterkte) in plaats van producten (zoals lampen) geleverd worden of producten teruggenomen worden voor rechtstreeks hergebruik, herstel en/of recyclage.

Dat dergelijke innovaties niet vanzelf voet aan de grond krijgen, heeft te maken met tal van factoren. Algemeen blijkt dat circulaire initiatieven moeten opboksen tegen een economie die al 100 jaar lineair georganiseerd is. Nemen, maken, gebruiken en afdanken is nog al te vaak de aanpak. Meer concreet zien we onderstaande vijf uitdagingen. Hoe zorgen we ervoor dat:

• Het financieel plaatje klopt terwijl we in projecten toch kiezen voor de lange termijn en voor duurzame, circulaire oplossingen?
• We de risico's voor bouwheren en uitvoerders om met innovatieve bouwoplossingen aan de slag te gaan behapbaar maken?
• Er in de samenwerking en rolverdeling tussen bouwpartners (van investeerder over aannemer tot ontmantelaar) bij innovatieve projecten meer vertrouwen en transparantie is? Niet enkel bij het begin, maar ook met name op het einde van de keten: bij sloop, urban mining...
• We innovaties als product-as-a-service en leasing van gestandaardiseerde bouwcomponenten op voldoende grote schaal kunnen toepassen zodat ze rendabel worden?
• De individuele en maatschappelijke voordelen van circulair bouwen duidelijker zijn voor bouwheren en gebruikers?

De nieuwe gerichte projectoproep 2020 verleent subsidies aan experimentele, demonstratie- en disseminatieprojecten die een antwoord bieden op één of meerdere van de vijf uitdagingen én specifiek inzetten op urban mining en/of veranderingsgericht bouwen.

De innovaties die getest en getoond worden, moeten bovendien opschaalbaar en maatschappelijk en economisch voldoende relevant zijn. Ze moeten bijvoorbeeld het voordeel voor één bedrijf overstijgen. Sterke aanvullende partnerschappen en het verspreiden van geleerde lessen zijn een absolute must.

Vlaanderen Circulair en de OVAM subsidiëren maximaal 80% van de projectkosten, met een maximaal subsidiebedrag van € 100.000. De deadline voor indieningen ligt op woensdag 23 september 2020 om 12.00 uur ’s middags.

In 2017, 2018 en 2019 lanceerde Vlaanderen Circulair algemene, open projectoproepen: projecten uit alle sectoren konden meedingen voor steun. Het groeiende succes van de open call leidde echter ook tot een grondige evaluatie met als kernvraag ‘hoe blijven we ervoor zorgen dat deze mooie projecten ook maximaal kunnen worden ondersteund?’ Daarom is deze editie gekozen voor een gerichtere call op één sector.

Ook deze call zal nadien worden geëvalueerd. Geen enkel scenario wordt daarbij uitgesloten en het is nog steeds de ambitie om in de toekomst iedereen aan bod te laten komen.

Meer info vindt u hier.