Van design naar eco-design

In onze voortdurende zoektocht naar een duurzame toekomst is het cruciaal dat we onze benadering van productontwerp heroverwegen. We moeten streven naar eco-design, waarbij het hergebruik en de recyclage van materialen al vanaf het begin worden overwogen. In dit artikel bekijken we de uitdagingen en concrete voorstellen om eco-design te bevorderen.

Een van de belangrijkste uitdagingen waarmee we worden geconfronteerd, is dat het ontwerp van producten vaak niet gericht is op eenvoudige ontmanteling, recyclage en hergebruik. Dit moet veranderen, want als we niet nadenken over het einde van het productleven, belanden we met enorme hoeveelheden afval. Een schrijnend voorbeeld is de bouwsector, waarin de productie met 7,6% daalde terwijl de hoeveelheid bouwafval met 6% steeg.

Om eco-design te bevorderen en materialen een tweede leven te kunnen geven, stellen we de volgende concrete maatregelen voor:

1. Regelgeving voor recyclage en hergebruik. Laten we op alle beleidsniveaus regelgeving ontwikkelen die het recycleren en hergebruiken van moderne technologieën, zoals zonnepanelen, windturbines en lithium-ionbatterijen, vergemakkelijkt. Dit kan via de Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR) en specifieke regelgeving voor producten die niet onder de ESPR vallen. België heeft de expertise om deze regels mee vorm te geven. Zo heeft onze sector in 2020 maar liefst acht rapporten over eco-design opgesteld, met daarin concrete verbetervoorstellen.
2. Financiële stimuli voor eco-design. Eco-design moet een fundamenteel onderdeel zijn van eco-modulatie. Dit kan naar het voorbeeld van Valipac, dat een bonus toekent voor gerecycleerd materiaal in bedrijfsmatige plastic verpakkingen die minstens 30% gerecycleerd materiaal bevatten.
3. Ambitieuze Green Claims Directive. Dit moet misleidende milieuclaims op de EU-markt een halt toeroepen. Zorg op federaal niveau voor voldoende middelen om deze richtlijn tijdig uit te voeren.
4. Samenwerking tussen producenten en afvalbedrijven. Een betere kennis van de twee werelden, zal helpen om het einde van een productleven duurzamer te maken. Projecten zoals Plastic Matters, Circular Design in Plastics en de Green Deal Duurzame Zorg kunnen als inspiratie dienen voor soortgelijke initiatieven in andere sectoren.
5. Onderzoek en ontwikkeling voor veilige ontmanteling van complexe batterijen. Er is nog heel wat onderzoek nodig om nieuwe technologieën te kunnen recycleren. Met de nodige financiële steun kan België hierin een voorsprong nemen. Bijvoorbeeld met een specifiek fonds voor onderzoek naar de ontmanteling van lithium-ionbatterijen, in lijn met de nieuwe Europese Batterijverordening.