Lokale verwerking, lokale productie grondstoffen

De vierde stap in ons traject naar een circulaire economie is misschien wel de meest cruciale. We moeten zo veel mogelijk afval lokaal verwerken, zodat we zelf onze eigen grondstoffen kunnen produceren. Op die manier worden we minder afhankelijk van de invoer van grondstoffen. In dit artikel belichten we de obstakels en bieden we concrete oplossingen om deze stap te realiseren.

Er ‘verdwijnt’ vandaag nog te veel afval uit het circuit. Een concreet voorbeeld is dat van de autowrakken. Ongeveer 32% van de uitgeschreven voertuigen zijn vermist; we weten niet waar ze zich bevinden. Nog eens een miljoen voertuigen belanden op de buitenlandse markt, als tweedehandsvoertuig, waar ze een risico vormen voor de verkeersveiligheid en het milieu.

Dit moeten we absoluut vermijden. Maar daarvoor is ondersteuning nodig, zodat er een incentive is om lokaal economische activiteiten op basis van afval uit te bouwen.

Om lokale verwerking te bevorderen zodat we zelf in waardevolle grondstoffen kunnen voorzien, stellen we de volgende concrete maatregelen voor:

1. Meer handhaving en sensibilisering. De evaluaties in het "Waste Early Warning Report 2023" zijn een belangrijk startpunt om het afvalbeleid te verbeteren. Bovendien moet elke lidstaat verplicht worden om bestaande Europese regelgeving op te volgen en te handhaven. In België moeten gewestelijke overheden voldoende middelen beschikbaar stellen voor opsporing van milieu-inbreuken en sensibilisering van producenten bij de invoering van nieuwe afvalmaatregelen.
2. Ambitieuze lokale re-industrialisatie. Dit vraagt een grondige herziening van de administratieve vergunningsprocedures. Inspiratie hiervoor kan worden geput uit de Critical Raw Materials Act, die bindende termijnen oplegt voor de vergunning van recyclage-installaties.
3. Gedeelde visie op reststromen. Elk recyclageproces genereert reststromen die niet recycleerbaar zijn. Als we willen dat onze recyclage-installaties zich verder ontwikkelen, is er duidelijkheid nodig over wat er met deze reststromen kan gebeuren. Er is dus nood aan een duidelijke, gedeelde visie tussen de gewesten op het vlak van reststromen en 'safe sinks'.
4. Productie van groen gas. Het energie- en klimaatbeleid kan een stevige duw in de rug krijgen door in te zetten op de lokale productie van groen gas, gas dat onze sector produceert op basis van organisch afval. België zou minstens 10% van zijn gasconsumptie uit biomethaan moeten halen tegen 2030 en daarvoor de nodige wetgevende maatregelen nemen.
5. Meer lokale recyclage en hergebruik. Leg bindende maatregelen op in de erkenning van alle beheersorganismen. Dit kan gebaseerd zijn op het concept van premies voor recyclage, zoals toegepast door Valipac, met extra stimulansen voor lokale verwerking.