Maximaliseer het gebruik van lokaal gerecycleerde materialen

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat bedrijven en overheden meer gerecycleerde grondstoffen dan vers ontgonnen materialen gebruiken? Door volop in te zetten op lokale en competitieve recyclage. We moeten de vraag naar gerecycleerde grondstoffen opdrijven door te werken aan hun prijs, kwaliteit en een betere kennis van de milieuvoordelen bij private en publieke aanbestedingen. We stellen vast dat de milieukost van vers ontgonnen materialen vandaag nog steeds onvoldoende is opgenomen in de prijs. In dit artikel bespreken we deze uitdagingen en bieden we concrete oplossingen.

Hoe bepalend de prijs van een materiaal nog steeds is, kunnen we perfect illustreren aan de hand van een voorbeeld. In de nasleep van de coronacrisis doken de prijzen van gerecycleerde kunststoffen onder die van hun ‘virgin’ tegenhangers. Daarop steeg de vraag naar gerecycleerde plastics, en begonnen recycleerders stocks aan te leggen. Maar, het prijsverschil kantelde nadien weer in het voordeel van de virgin plastics, waardoor heel wat recycleerders nu nog steeds met uitpuilende stocks zitten. Met andere woorden, de prijs weegt nog steeds zwaarder door dan de vele duurzaamheidsclaims die producenten de afgelopen jaren hebben uitgesproken.

Om het gebruik van gerecycleerde materialen te bevorderen, stellen we de volgende concrete maatregelen voor:

1. Verbod op verbranden en storten van recycleerbare materialen. Op Europees niveau moet worden gestreefd naar een verbod op het verbranden en storten van technologisch en economisch recycleerbaar materiaal. Dit verbod bestaat al in België en heeft geholpen om de circulaire economie te stimuleren.
2. Financiële middelen voor Europese maatregelen. In het Europese meerjarig financieel kader (MFK) moeten voldoende middelen worden voorzien voor de uitvoering van Europese maatregelen, inclusief de ontwikkeling van meetmethodologieën en onderzoeken door het "Joint Research Center".
3. Belasting op producten zonder gerecycleerde materialen. De invoering van een belasting op producten die geen of onvoldoende Europese gerecycleerde materialen bevatten, kan een verschil maken. Het Verenigd Koninkrijk voerde alvast een vergelijkbaar initiatief in met de Plastic Packaging Tax. Deze belasting kan geleidelijk stijgen op basis van de capaciteit om gerecycleerde materialen te produceren.
4. Federale productnormen en groene aanbestedingen. Er is nood aan federale productnormen voor producten die niet onder de Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR) vallen. Bovendien kunnen de verschillende beleidsniveaus het goede voorbeeld stellen door groene aanbestedingen in te voeren. Met de juiste kwaliteits- en milieucriteria kunnen dergelijke aanbestedingen de aankoop van producten uit de Europese circulaire economie bevorderen.
5. Controle op claims en certificering. Duurzaamheidsclaims worden vaak te gemakkelijk gemaakt zonder effectieve invulling eraan te geven. Daarom is er nood aan controle op het gebruik van gerecycleerde materialen in producten, met name voor materialen uit landen buiten de EU.