Selectieve inzameling van organisch-biologisch afval in België volgt Europese impuls

De selectieve inzameling van organisch-biologisch afval (OBA) volgt de Europese impuls. De herziening van de kaderrichtlijn afvalstoffen in 2018 markeerde de ambitie van Europa om het aandeel van het voor hergebruik en recyclage ingezamelde afval te verhogen en zo het aandeel energierecuperatie te verlagen. Concreet beoogt deze herziening dat alle Europese lidstaten uiterlijk tegen 1 januari 2024 een selectieve inzameling van bioafval invoeren. Een gerechtvaardigde doelstelling aangezien gemiddeld tot 40% van het huishoudelijk restafval nog organisch-biologisch afval (OBA) bevat. In België wordt deze richtlijn op gewestelijk niveau in regelgeving omgezet. En dat zorgt voor verschillen tussen de drie gewesten.

Vlaanderen is sinds 1 januari 2021 gestart met de selectieve inzameling van OBA, maar op een geleidelijke manier. De Vlarema verplicht bepaalde categorieën van organisaties die bioafval produceren sinds 1 januari 2021 om zelf hun OBA te sorteren (bronsortering). Het gaat hierbij onder meer om scholen met meer dan 300 leerlingen, restaurants die meer dan 50 maaltijden per dag serveren, cateringbedrijven, enz. Vanaf 1 januari 2024 geldt deze sorteerverplichting voor alle professionele producenten van bioafval.

In Brussel is het besluit van de regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest betreffende het afvalbeheer, Brudalex 2.0, in werking getreden in juli 2022. De tekst voert ook de verplichting in om vanaf 1 mei 2023 professioneel en huishoudelijk bioafval selectief op te halen. In het Brussels Gewest blijft het een grote uitdaging om de inzameling van de verschillende stromen waarvoor een nieuwe sorteerverplichting geldt, te optimaliseren.

In Wallonië is de verplichting tot selectieve inzameling van OBA nog niet van kracht. Het zal worden ingevoerd via het ontwerpbesluit van de Waalse regering betreffende de afvalhiërarchie. Dit besluit heeft tot doel het sorteerbesluit van 5 maart 2015 in te trekken door afvalstromen toe te voegen die onder de verplichte bronsortering vallen, waaronder bioafval. Deze ontwerptekst is in eerste lezing door de Waalse regering goedgekeurd en de sector wacht op de tweede lezing voor de Raad van State. In ieder geval moet de tekst vóór 31 december 2023 in werking treden om aan de Europese verplichtingen te voldoen.

Denuo werd door de drie gewesten geconsulteerd in verband met de nieuwe verplichtingen voor selectieve inzameling. Voor bioafval was verpakt voedingsmiddelen een belangrijk discussiepunt. Voor onze sector is het belangrijk om verpakt voedingsmiddelen op te nemen in de inzameling van bioafval, aangezien veel operatoren over ontpakkingslijn beschikken om de verpakkingen van de organische fractie te scheiden. Dit alles met respect voor de normen inzake de aanwezigheid van contaminanten in de biomix dat voorbereid is om te worden gerecycleerd in vergistingsinstallatie en/of compostering. 

Zo heeft het overleg in het Vlaamse Gewest geleid tot een door OVAM ontwikkelde sorteerbrochure. Daarin staat dat verpakt voedingsmiddelen kan worden ingezameld, in overleg met de privé inzamelaar. In een circulaire logica sluit deze brochure geopende kleine porties voedingsmiddelen uit, zoals kleine jampotjes die in hotels worden gebruikt.

Het belang van de selectieve inzameling van OBA maakt het mogelijk dit afval te recycleren in vergistingsinstallaties en/of compostering. Enerzijds levert compostering kwaliteitscompost op die als bodemverbeteraar wordt gebruikt. Anderzijds maakt vergisting ook de productie mogelijk van een bodemverbeteraar voor de landbouw, maar dankzij het anaërobe proces wordt ook biogas geproduceerd dat wordt omgezet in warmte en groene elektriciteit of dat in de aardgasnetwerken wordt ingevoerd.