COVID-19: EU schakelt versnelling hoger

In de 27 EU-lidstaten werden verschillende maatregelen genomen om de ondernemingen te helpen heelhuids door de Covid-19-crisis te geraken. Een overzicht van de situatie op 14 april vind u hier.

Op 15 april stelde EU-commissievoorzitter Von der Leyen een Europese roadmap voor een geharmoniseerde opheffing van de lockdown over heel de EU:

• Algemene maatregelen moeten geleidelijk worden vervangen door gerichte maatregelen;
• De controles aan de binnengrenzen moeten op gecoördineerde wijze worden opgeheven;
• De herstart van de economische activiteit moet geleidelijk worden ingevoerd;
• Het verzamelen van mensen moet geleidelijk worden toegestaan, waarbij rekening wordt gehouden met de specifieke kenmerken van verschillende categorieën van activiteiten, zoals:

1. Scholen en universiteiten;
2. Commerciële activiteit (detailhandel) met mogelijke gradatie;
3. Sociale activiteit (restaurants, cafés) met mogelijke gradatie;
4. Massabijeenkomsten.

Meer info.

Op 9 april 2020 bereikten de EU-ministers van Financiën een akkoord over drie maatregelen die in totaal 540 miljard euro mobiliseren voor het ondersteunen van ondernemingen, werknemers en lidstaten. Hieronder vindt u een kort overzicht, gevolgd door eerder genomen maatregelen die direct of indirect belangrijk zijn voor onze sector.

Op 9 april bereikte de EU-ministers van Financiën een akkoord om een veiligheidsnet van 240 miljard euro te creëren voor EU-lidstaten die kampen met de COVID-19-crisis. Deze middelen komen uit het Europese Stabiliteitsmechanisme (ESM) en kunnen enkel gebruikt worden voor het betalen van directe of indirecte gezondheidskosten gelinkt aan de COVID-19-crisis. De EU-lidstaten moeten voor het overige wél de EU-regels rond begroting en openbare financiën opvolgen. Meer info.

Om te zorgen dat mensen in de coronacrisis hun werk niet kwijtraken, heeft de Europese Commissie een nieuw instrument gelanceerd: SURE (Support to mitigate Unemployment Risks in an Emergency). SURE beschikt over 100 miljard euro om de lidstaten te helpen met nieuwe of ruimere regelingen voor tijdelijke werkloosheid of arbeidstijdverkorting. Meer info.

De EIB-groep (Europese Investeringsbank) wil voor 200 miljard euro aan liquiditeit garanderen voor kleine en middelgrote ondernemingen, deels met eigen kapitaal en deels met geld van de EU-begroting. De Europese Commissie geeft een EU-begrotingsgarantie aan het Europees Investeringsfonds, zodat het ervoor kan zorgen dat ondernemers voldoende geld in kas hebben. Meer info.

Op 23 maart heeft de Europese Commissie de lidstaten richtsnoeren gegeven om het goederenvervoer in de EU met “green lanes” op gang te houden en hinder aan belangrijke grensovergangen te voorkomen. Meer info.

De Europese Commissie heeft een investeringsinitiatief voorgesteld om te zorgen dat de lidstaten op korte termijn voldoende geld hebben om de crisis op te vangen. Het bestaat uit middelen die ongebruikt zijn gebleven in het cohesiebeleid. Binnen België zal vooral het Waals Gewest hierop beroep kunnen doen. Meer info.

Op 20 maart 2020 publiceerde de Europese Commissie een Tijdelijke kaderregeling inzake staatssteun ter ondersteuning van de economie vanwege de COVID-19-uitbraak (Publicatieblad van de Europese Unie op 20 maart 2020 (C 91 I/1) (hierna: “tijdelijke kaderregeling”). Hierdoor kunnen lidstaten de door de staatssteunregels geboden flexibiliteit volledig benutten om de economie te ondersteunen in de context van de uitbraak van COVID-19. De tijdelijke kaderregeling komt bovenop de bestaande staatssteunregels op grond waarvan de lidstaten al heel wat andere ondersteuningsmaatregelen kunnen nemen om ervoor te zorgen dat er voor alle soorten bedrijven voldoende liquiditeit beschikbaar blijft en dat de economische activiteit tijdens en na de uitbraak van COVID-19 doorgaat.

Uitvoerend vicevoorzitter Margrethe Vestager, belast met het mededingingsbeleid, verklaart deze maatregel als volgt: “De economische gevolgen van de uitbraak van COVID-19 zijn zeer ernstig. We moeten snel handelen om de gevolgen zo goed mogelijk te beheersen. En dat moet op een gecoördineerde manier gebeuren. Door deze nieuwe tijdelijke kaderregeling kunnen de lidstaten de door de staatssteunregels geboden flexibiliteit volledig benutten om de economie in deze moeilijke tijden te ondersteunen.”

De tijdelijke kaderregeling is aangenomen omdat de hele economie van de EU een ernstige verstoring doormaakt. Om dit te verhelpen, voorziet de tijdelijke kaderregeling onder meer in vijf soorten steun:

1. Rechtstreekse subsidies, selectieve belastingvoordelen en voorschotten: de lidstaten kunnen regelingen opzetten om aan een bedrijf maximaal 800.000 euro toe te kennen om in zijn dringende liquiditeitsbehoeften te voorzien. 
2. Overheidsgaranties voor leningen die door bedrijven bij banken worden genomen: de lidstaten kunnen overheidsgaranties verlenen om ervoor te zorgen dat banken leningen blijven verstrekken aan de klanten die deze nodig hebben.
3. Gesubsidieerde overheidsleningen voor bedrijven: de lidstaten kunnen bedrijven leningen met gunstige rentevoeten verstrekken. Deze leningen kunnen bedrijven helpen om dringende werkkapitaal- en investeringsbehoeften te dekken.
4. Waarborgen voor banken die staatssteun naar de reële economie doorleiden: sommige lidstaten zijn van plan voort te bouwen op de bestaande leencapaciteit van de banken en hen te gebruiken als een kanaal voor steun aan bedrijven, met name aan kleine, middelgrote en grote ondernemingen. België bereikte hierover al een akkoord met de banksector. De kaderregeling maakt duidelijk dat dergelijke steun wordt beschouwd als rechtstreekse steun aan de klanten van de banken en niet aan de banken zelf, en geeft richtsnoeren om ervoor te zorgen dat de concurrentie tussen banken zo weinig mogelijk wordt verstoord.
5. Kortlopende exportkredietverzekering: De kaderregeling voorziet in extra flexibiliteit voor het bewijs dat bepaalde landen niet-verhandelbare risico's inhouden, waardoor de staat waar nodig kortlopende exportkredietverzekering kan verstrekken.

Meer info.